Nieuwe productiefaciliteit van SCK CEN helpt meer kankerpatiënten

Vanaf 2026 neemt het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN in Mol een gloednieuwe productiefaciliteit voor therapeutische radio-isotopen in gebruik. Die installatie, genaamd CRF, betekent een essentiële stap voorwaarts in kankerbestrijding.

Vandaag werd symbolisch de eerste steen gelegd – in aanwezigheid van patiënt Francis Ligot,  Stella Kyriakides, Europees Commissaris voor Volksgezondheid en Voedselveiligheid, en Tinne Van der Straeten, Belgisch minister voor Energie.

De voorspellingen liegen er niet om. Kanker wordt – zonder doortastende maatregelen – tegen 2036 hoogstwaarschijnlijk de voornaamste doodsoorzaak in Europa.

Dat maakt de noodzaak aan vroegtijdige diagnoses en doelgerichte behandelingen steeds kritischer. En die dringende behoefte vindt weerklank in Mol, België.

Het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN wil méér patiënten toegang tot levensreddende zorg verlenen en maakt die ambitie waar met de bouw van Centralized Radiochemical Facility (CRF). “Die gloednieuwe productiefaciliteit betekent een essentiële stap voorwaarts in kankerbestrijding”, steekt Koen Hasaers, directeur Nuclear Medical Applications bij SCK CEN, van wal.

“Therapeutische radio-isotopen zijn een hoofdingrediënt van Targeted Radionuclide Therapy (TRT) – ofwel doelgerichte,  interne radiotherapie. Met onze CRF-installatie zullen we dat hoofdingrediënt produceren en een betrouwbare en duurzame levering voor kankerpatiënten verzekeren.”

Kenmerkend aan die behandeling is dat patiënten minder bijwerkingen ervaren en een betere levenskwaliteit bewaren.
 

Levensbonus

Dat erkent ook Francis Ligot. Intussen heeft hij al twee keer een behandeling met lutetium-177 achter de rug. De radio-isotoop wordt vandaag al ingezet om prostaatkanker en neuro-endocriene tumoren te behandelen.

“Zou ik het opnieuw doen, als ik kon? Zonder aarzelen! Het was de meest effectieve behandeling. Helaas duurt mijn strijd tegen kanker voort, maar met deze behandeling heb ik een van mijn grootste overwinningen kunnen behalen. Het gaf me een levensbonus van meerdere jaren: een bonus waarin ik geen bijwerkingen ondervond en een quasi normaal leven kon leiden”, aldus Francis Ligot.

Het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN gaf hem vandaag de eer om de eerste steen van de productiefaciliteit te leggen.
 

Isotopenportfolio

De bouw is dus begonnen, productie zelf start in 2026. Daarbij ligt de productiefocus allereerst op lutetium-177. Vanaf 2026 bouwt het nucleaire onderzoekscentrum SCK CEN gradueel naar een lutetiumproductie voor 15.000 patiënten op korte termijn en 100.000 patiënten op lange termijn.

De installatie is ook voorzien om de volgende generatie van veelbelovende radio-isotopen die kanker mogelijk nog doeltreffender behandelen, te produceren.

Politieke steun

De eerstesteenlegging van het CRF-gebouw belooft hoop, vooruitgang en een toewijding aan een gezondere toekomst op zowel lokaal als Europees niveau. Het project geniet dan ook politieke steun.

Stella Kyriakides, Europees Commissaris voor Volksgezondheid en  Voedselveiligheid, onderschrijft het belang van deze faciliteit. “Met Europe's Beating Cancer Plan, een centrale pijler van een Europese Gezondheidsunie, staat het verbeteren van kankerpreventie, -behandeling en -zorg bovenaan de politieke agenda in de Europese Unie. Dat doel willen we bereiken. Daarbij is de ontwikkeling van efficiënten behandelingen die tegelijk de overlevingskansen vergroten en de levenskwaliteit van patiënten verbeteren, cruciaal.

SCK CEN is een belangrijke partner in onze inspanning. Ik kijk ernaar uit om nauw samen te werken met het Belgische voorzitterschap van de Raad ten behoeve van de patiënt en hun families in de Europese Unie.”

Ook Tinne Van der Straeten, Belgisch minister van Energie, is opgetogen met deze mijlpaal. “België is een wereldspeler in de strijd tegen kanker, mede dankzij de productie van medische radio-isotopen hier in Mol. Ons land is vastberaden om
verder bij te dragen aan een gezond Europa. Het onderzoekscentrum SCK CEN kreeg daarom financiële steun van het Belgische plan voor Herstel en Veerkracht (RRF) om onderzoek en ontwikkeling naar een nieuwe productielijn mogelijk te
maken. We zijn trots dat dat onderzoek tot deze realisatie heeft geleid en België binnenkort een nog groter verschil in de strijd tegen kanker betekent.”

Van grondstof naar geneesmiddel

Wat zal CRF concreet in kankerbestrijding betekenen? Medische radio-isotopen komen niet in de natuur voor, maar doorlopen een heel productieproces. De grondstof wordt allereerst in de BR2-onderzoeksreactor van SCK CEN bestraald.
Door bestraling transformeert een klein deel van de grondstof in een medische radio-isotoop.

De gewenste radio-isotoop zwemt op dat moment echter nog tussen de  overgebleven grondstof en andere isotopen. “Met radiochemische
technieken isoleren we die radio-isotoop die we voor de kankerbehandeling nodig hebben. Dat radiochemisch werk zullen we in de CRF-installatie uitvoeren”, licht Koen Hasaers (SCK CEN) toe.

Na CRF is het eerste hoofdingrediënt klaar om – in een ziekenhuis of bij een radiofarmaceutische speler – aan een molecule gekoppeld te worden. “CRF vormt dus een cruciale stap in de productie van medische radio-isotopen en effectief gebruik in kankerbehandelingen”, besluit hij.

SCK CEN

70 jaar ervaring in nucleair onderzoek en nucleaire technologie SCK CEN behoort tot de grootste onderzoeksinstellingen van België. Meer dan 850 medewerkers zetten zich iedere dag in voor de ontwikkeling van vreedzame toepassingen van radioactiviteit.

De onderzoeksactiviteiten van SCK CEN focussen zich op drie grote thema’s: innovatieve nucleaire systemen, het beheer van kernafval en ontmanteling, en een doortastende kankerbestrijding. SCK CEN wordt wereldwijd erkend en deelt zijn kennis door talrijke publicaties en opleidingen, zodat deze pool aan uitzonderlijke competenties behouden wordt. www.sckcen.be
 

NextGenerationEU

NextGenerationEU is het tijdelijke herstelinstrument van de EU ter waarde van €800 miljard om de economische wederopbouw na de coronaviruspandemie te ondersteunen en een groenere, meer digitale en veerkrachtigere toekomst op
te bouwen.

België zal hieruit €5,3 miljard ontvangen, waarvan €15 miljoen is toegewezen aan onderzoek naar nucleaire geneeskunde. De investeringen zijn verdeeld over twee projecten: Het eerste project richt zich op radiologisch onderzoek en ontwikkeling bij SCK CEN voor innovatieve kankertherapieën. Het tweede heeft tot doel te zorgen voor een voldoende beschikbaarheid van medische radio-isotopen, die essentiële componenten zijn voor medische beeldvorming wereldwijd.

Europe's Beating Cancer Plan

In 2021 lanceerde de Europese Commissie het “Europe's Beating Cancer Plan”, het meest ambitieuze, uitgebreide en goed gefinancierde plan ooit op EU-niveau om kanker aan te pakken. Het Plan stelt een nieuwe EU-aanpak voor kankerpreventie,
behandeling en zorg voor.

Het pakt het hele ziektepad aan, van preventie tot de kwaliteit van leven van kankerpatiënten en overlevenden, met de nadruk op acties waar de EU de meeste toegevoegde waarde kan bieden.

Tal van vlaggenschipinitiatieven en acties zijn in gang gezet, waardoor het leven van kankerpatiënten en hun families wordt verbeterd. Dit omvat ook het  ondersteunen van de beveiliging van de voorziening van radio-isotopen voor de diagnose en behandeling van kanker, en het verbeteren van de kwaliteit en veiligheid van stralingstechnologie in de geneeskunde."